Khi mở mắt và khi nhắm mắt: 2014

Ngày cuối năm nghĩ về cái chết

03:47 | Nhãn: Tản mạn

Nghe tin máy bay rơi khiến 162 người thiệt mạng vào dịp cuối năm, ai cũng đau lòng. Dân hay đi du lịch bụi như mình thì càng đau buồn gấp bội, vì một năm đi với hãng hàng không Air Asia cũng trên dưới chục lần. Năm tới sơ sơ chưa gì mà mình đã đặt sẵn tám lượt bay với Air Asia, nghe tin dữ lòng không khỏi rúng động. Lại nghĩ kiếp người sao quá mong manh.

Trong cuộc sống, cái chết là một đề tài ít được nhắc tới, thậm chí cấm kỵ, vì nó đem đến nhiều suy nghĩ đau buồn, thậm chí gợi điềm xúi quẩy. Nhưng sống ở đời luôn có những thứ khiến ta nghĩ đến cái chết. Một thiên tai thảm khốc, một tai nạn thương tâm, tin một người quen biết vừa qua đời vì bệnh tật, và cả những lúc ta phải đối diện với sinh tử của chính mình. Mình đã suy nghĩ nhiều về sống chết. Và mỗi lần như thế, trong đầu mình lại nhớ tới ba câu chuyện nhỏ.

Câu chuyện thứ nhất.

Sách Đường xưa mây trắng kể buổi sáng nọ, có một nữ thí chủ đến thăm Phật, đầu bù tóc rối áo quần ướt đẫm. Phật nhìn nữ thí chủ, bèn cất tiếng hỏi: Visakha, bà đi đâu về mà đầu tóc và xiêm y ướt đẫm thế này. Bà trả lời: Lạy đức Thế Tôn, cháu nội con mới chết, con đau buồn quá không thiết gì nữa, đội mưa đến gặp Phật, quên mang theo cả dù nón. Phật nói: Này Visakha, bà có bao nhiêu con cháu tất cả? Bà trả lời: Bạch Thế Tôn, con có tới mười sáu đứa con, tám đứa cháu, vừa nội vừa ngoại. Phật lại hỏi: Thế bà có muốn có nhiều cháu lắm phải không? Bà trả lời: Dạ ai mà chẳng muốn mình có nhiều con nhiều cháu, nhà càng đông con cháu thì lại càng vui. Phật lại hỏi: Này Visakha, nếu con cháu bà nhiều như dân chúng của của thành Savatthi này thì chắc là bà vui lắm? Bà trả lời: Vâng, như thế thì còn gì bằng. Phật mới bảo: Thành Savatthi này ngày nào cũng có người chết. Nếu con cháu bà đông đúc như cư dân thành Savatthi thì mỗi ngày như thế, bà lại thấy mình thất thểu, tóc tai quần áo ướt đẫm thế kia, vậy có vui không?

Phật dạy: sống ở đời, càng thương nhiều thì càng bị ràng buộc nhiều, càng bị ràng buộc nhiều thì càng khổ đau nhiều. Phật bảo: người thân của mình tuy là máu mủ ruột rà nhưng chỉ là người thân trong kiếp này, về bản chất họ là những linh hồn tự do, hết kiếp sống này họ lại bay tìm kiếp khác. Ba mẹ mình kiếp này là phụ mẫu, nhưng kiếp sau biết đâu lại là con cháu hay bạn bè của mình. Cho nên yêu quý người nào đó, thì phải biết cách yêu tâm hồn họ, con người họ, nhưng đừng gắn bó với cái thể xác, cái tạm thời của họ. Yêu thương, nhưng đừng thương đừng yêu theo kiểu bi lụy, theo kiểu sở hữu, như thế đem đến đau đớn cho cả đôi bên. "Sống là thương nhưng lòng chẳng vấn vương", có duyên gặp gỡ trong một kiếp người đã là may mắn lắm rồi, chỉ nên thương thôi đừng nên giữ. Suy cho cùng, tất cả đều là những linh hồn bình đẳng và tự do.

Câu chuyện thứ hai.

Thực ra mà nói, khi nghĩ về cái chết của bản thân, mình không thấy nhiều sợ hãi. Nhưng mình thường rất hoang mang khi nghĩ tới sự qua đời của những người trong gia đình mình. Nhiều lần mình mơ thấy má hay em mình chết, tỉnh dậy thấy gối ướt đầy nước mắt, mặt vẫn đang thút thít khóc, cảm giác kinh hoàng khiếp đảm y nguyên như thật. Và khi đọc Osho, mình có lời giải đáp cho riêng mình khi đối diện với cái chết của người thân.

Osho, một trong những nhân vật gây ra nhiều tranh cãi dữ dội. Nhiều người coi Osho như lãnh đạo tinh thần, yêu mến và sùng tín ông, những người khác thì khinh bỉ và phê phán ông không sao kể xiết. Thầy dạy yoga của mình bảo: Osho là kẻ lừa đảo nổi tiếng nhất của mọi thời đại. Nhưng khi đọc sách của Osho, mình không thể phủ nhận có một số quan điểm sâu sắc và khiến mình cực kỳ tâm đắc. Một trong những quan điểm đó là cách nhìn nhận của ông về cái chết.

Osho bảo: chết là một phần tất yếu của sự sống. Như một năm có bốn mùa xuân hạ thu đông, trời có lúc mưa lúc nắng. Như ngày và đêm nối tiếp nhau, như hoa nở rồi lại tàn, cây xanh rồi lại úa. Đó là quy luật cuộc sống. Mà đã là quy luật của sống thì ta chỉ có thể hai lựa chọn, chấp nhận nó và thuận theo nó, tìm cách để sống một cách tốt nhất dựa trên quy luật, hoặc chống đối nó và bị diệt vong.

Osho bảo: khi một người nào đó mất đi, là họ rời bỏ cơ thể già cỗi, ốm yếu, khiếm khuyết của họ, để tìm thấy đầu thai và một cơ thể hoàn hảo, tươi mới hơn, để tiếp tục sứ mệnh của linh hồn họ. Vậy cớ sao lại phải khóc lóc than van. Chi bằng cầu nguyện cho họ, cầu chúc họ sớm tìm được một nơi tốt lành để đầu thai, để sống một kiếp sống tốt đẹp hơn, cao quý hơn.

Văn hóa phương Đông thường tin vào sự tồn tại của các linh hồn, của luân hồi nhân quả. Mình hiện tại vẫn không thực sự biết có linh hồn hay không. Nhưng mình cho rằng có nhiều điều trong cuộc sống mà chúng ta không thể nhìn thấy, điều đó không có nghĩa là chúng không tồn tại. Khi nào thấy được linh hồn thì chắc mình sẽ kể lại cho bạn. Nhưng cách nhìn về cái chết của Osho khiến mình thấy nhẹ nhõm hơn, đỡ đau buồn khi nghĩ tới sự ra đi của những người mà mình yêu quý.

Câu chuyện thứ ba.

Nhiều người phương Tây sống vô thần và thực tế. Họ bám chặt vào những gì hữu hình, những vật chất cố định trên thế giới này. Cho nên, đối với họ, chết là hết, là vĩnh biệt, là diệt vong, là tiêu tan mãi mãi. Cách tiếp cận tích cực nhất về cái chết đối với người phương Tây mà mình thường thấy, là nhờ vào cái chết để nhắc mình nhớ cuộc sống là hữu hạn, để cố gắng sống tốt hơn. Leo Buscaglia trong quyển sách Living, loving, learning, là một đại diện. Ông nói rằng vì biết mình thể nào cũng chết, nên mỗi ngày qua cố gắng sống tốt đẹp lên. Biết được ở cuối chặng đường có thần chết đứng đợi, nên ông không lo sợ hay chần chừ khi thực hiện những điều có ý nghĩa quan trong với đời mình. Do vậy, nghĩ về cái chết là cách để sống tích cực và tràn đầy năng lượng từng ngày một.

Đọc Leo Buscaglia, luôn mỉm cười vì những từ ngữ đầy chất thơ và cảm xúc mà ông mang lại.

"To live is to risk dying
To hope is to risk despair
To try is to risk failure
The person who risks nothing,
Does nothing,
Has nothing and is nothing.
They may avoid suffering and sorrow. But they simply cannot learn, feel, change, grow, love, or live.
Risk must be taken because, the greatest hazard in life is to risk nothing.
Only a person who risks is free".

Ba chuyện kết thúc. Giờ mình bonus thêm một câu chuyện thứ tư, chuyện của riêng mình.

Trong chuyến bay gần đây của mình, khi đáp xuống, máy bay gặp thời tiết xấu, không hạ cánh được. Giữa cơn mưa lớn, máy bay rung lắc dữ dội, cabin tung ra và đồ đạc rơi vãi lung tung. Cơ trưởng thông báo máy bay phải bay vòng trong không trung chờ mưa ngớt. Mọi người xung quanh lộ nét mặt lo lắng, vài đứa trẻ bắt đầu khóc. Trong một thoáng chốc, cái tôi của mình cũng trở nên hoảng loạn theo môi trường xung quanh. Nó gào lên: tôi không muốn chết bây giờ, tôi còn quá trẻ.

Nhưng rồi, một ý nghĩ khác lướt qua trong đầu: nếu phải chết, tại sao không chết trong an lành. Mình đã có nhiều giây phút trong đời hạnh phúc đến nghẹt thở, đến tưởng như có chết ngay tại lúc đó thì cũng mãn nguyện. Thế thì khi phải đối diện với cái chết thực sự, tại sao không thể an yên ra đi. Thế là mình mỉm cười, giang tay ra trong tưởng tượng và thì thầm: Thượng đế, con đã sẵn sàng, xin hãy cho con gặp Người. Nhưng Thượng đế mỉm cười và bảo lại với mình: không phải hôm nay, hẹn một ngày khác nhé. Và thế là máy bay hạ cánh an toàn.

Bạn thân mến, 2014 có thể là một năm rất tuyệt với nhiều người, nhưng cũng có thể thường thường bậc trung với nhiều người khác, và thật sự tồi tệ với một số người còn lại. Nếu 2014 khiến bạn phải trải qua nỗi đau mất đi người thân như Eric Meyer đến nỗi Facebook phải xin lỗi, hay nếu bạn đã mất đi một mối tình, hay mất việc, thì hãy bỏ tất cả những nỗi buồn năm cũ lại phía sau. Một năm mới đến luôn mang nhiều hy vọng. Với hy vọng mãnh liệt vào tương lai và nỗ lực thay đổi, những điều tưởng không thể sẽ thành có thể. Ít ra thì, chúng ta vẫn còn sống để thay đổi.

Chúc mừng năm mới.

Categories

Archives