Khi mở mắt và khi nhắm mắt

Mình vừa trở về từ yoga retreat (khóa thiền yoga) ở Philippines do hai anh chị dạy yoga sắp xếp cho những học viên lâu năm. Đây không phải là lần đầu tiên đi yoga retreat, nhưng đây là lần đầu mình đi retreat ở nước ngoài. Bạn của hai anh chị dạy yoga, một thầy người Philippines thực hành yoga hơn bốn mươi năm, đã sắp xếp cho cả nhóm mượn một ngôi nhà bên bờ biển để làm khóa retreat.

Và chuyến đi phải nói là trên cả tuyệt vời.

Thức ăn. Các món ăn được gia đình đông đúc của người thầy Philippines chuẩn bị, mọi người trong gia đình ai cũng là những người nấu ăn tuyệt vời. Mỗi ngày là một món khác nhau. Lúc thì là thức ăn Philippines với vỏ bưởi luộc nước mía và các món bánh truyền thống, hôm lại là món cơm trộn Hàn Quốc ăn kèm với kim chi tự làm, bữa thì lại được đãi ăn bốc bằng tay với đồ ăn Ấn Độ ngon tuyệt với salad và nước sốt đậu đỏ, ngày khác lại là pizza spaghetti với lasagna. Rồi các chị còn làm thêm các món bánh tráng miệng, bánh kem tươi với xoài, bánh táo, bánh chuối. Đó là chưa kể bao nhiêu loại trái cây tươi ngon cho mỗi bữa ăn. Mình ăn đến no căng bụng mà vẫn còn thòm thèm. Còn cái món pizza do thầy làm, má ơi, nó ngon muốn khóc luôn. Mà tất cả đều là đồ ăn chay không đó.

Điều đáng ấn tượng là tất cả thực phẩm được sử dụng đều là từ trang trại của gia đình thầy, trừ cà rốt không thể trồng được ở vùng thấp, còn các thứ khác như khoai tây, bí ngòi, đậu bắp, ngô, chuối, xoài, khoai lang, sắn, các loại đậu,... tất tần tật đều từ nông trại của vườn mà ra, rất sạch. Nên ăn uống thả cửa. Phải nói là chưa bao giờ mình ăn no và nhiều như thế trong đời. Lúc sắp về cả nhóm đứa nào cũng thở dài khi phải trở về với thực tại, nhất là thực tại đáng thất vọng ở Việt Nam vì không có đồ chay ngon như thế để ăn.

Nói tới đồ ăn chay, mình chợt nhận ra ở Việt Nam có rất nhiều sản phẩm từ thực vật để làm đồ chay. Nhưng số lượng người Việt ăn chay không nhiều, và khi nói tới đồ chay thường người ta ngán ngẩm. Đó là vì người Việt mình đa phần vẫn chưa biết cách chế tạo các món đồ chay một cách đa dạng, chưa tận dụng hết mọi nguyên liệu, và phụ thuộc quá nhiều vào đậu hũ. Có qua Philippines tham gia khóa retreat, mình mới thấy đồ ăn chay có thể được nấu theo nhiều cách như thế nào. Và quan trọng là gia đình thầy nấu rất nhiều món khác nhau cho một bữa ăn, và ăn nhiều hơn người bình thường. Mỗi bữa ăn cứ như một bữa tiệc buffet vậy, mà có ăn uống phong phú đầy đủ như thế, thì cơ thể mới có đủ chất để hoạt động. Vì đồ chay ít năng lượng hơn đồ mặn nên phải ăn nhiều hơn mới có đủ dinh dưỡng cho thể chất.

Sau phần thức ăn hoành tráng thì chuyển sang phần chính, tức là những thứ mình đã học được ở retreat.

Ở đây, mình đã được nghe nhiều hơn và nhớ lại những điều cơ bản nguyên thủy của triết lý yoga. Mình cũng không rõ tất cả những điều này có phải là đúng hay không, vì mình vẫn đang trải nghiệm chúng. Nhưng mình muốn note lại để ghi nhớ cho bản thân.

1/ Chúng ta không phải là cơ thể của mình.

Giải thích: quan niệm sống của người phương Tây và hầu hết con người sinh ra thường gắn với những gì hữu hình. Ví dụ khi được hỏi: "Bạn là ai", thì ta thường giới thiệu mình tên là gì đó, làm nghề gì đó, quốc tịch gì, bao nhiêu tuổi, nếu cần thêm thì là chiều cao và cân nặng. Nhưng đó không phải là cái xác định mỗi con người. Chúng ta không phải là cái tên khai sinh của mình, hay tên ba mẹ gọi mình, hay tên bạn bè gọi mình, chúng ta không phải được xác định bằng nghề nghiệp mình làm, hay dân tộc mình, hay những vật chất nhà lầu xe hơi mình có. Chúng ta cũng không phải là chính cái cơ thể hữu hạn này của ta.

Vậy về cơ bản ta là ai? Triết lý yoga cho rằng: chúng ta là những linh hồn tự do. Mỗi thực thể sống trên trái đất này đều có linh hồn: cái cây trong vườn, ngọn cỏ, bông hoa, con chim con kiến, gà heo vịt chuột.... Và con người là những linh hồn may mắn có được cơ thể và bộ óc ưu việt hơn những loài còn lại.

2/ Nói như thế không có nghĩa rằng vì ta là linh hồn tự do, vì đời là bể khổ, vì thế giới này chỉ là cõi tạm, nên ta cần rời xa trần thế, lánh đời đi tu, hoặc buông bỏ tất cả và sống không màng thế sự. Cách tiếp cận của các thầy yoga mình học thực tế hơn thế.

Biết được rằng chúng ta là những linh hồn, và rồi một ngày nào đó ta sẽ phải rời bỏ cơ thể của mình, luôn nhìn thấy cái kết một cách sáng tỏ như thế trước mắt, nên chúng ta có thể sống tốt hơn với hiện tại, không vướng bận với những chuyện tủn mủn lặt vặt trong đời, mà tập trung vào làm những điều quan trọng, có ý nghĩa và đem lại giá trị.

Cách sống tu hành xa rời thực tế không phải là lựa chọn khả thi cho hầu hết mọi người trong toàn bộ quãng đời của họ, (một thời gian thì có thể được). Ngay cả những bậc chân tu, các vị Lạt Ma, sau thời kỳ ẩn cư tu luyện, cũng phải tới lúc xuống núi giúp đời. Những điều mình chiêm nghiệm được, những điều mình biết, nếu không chia sẻ, giúp ích cho thế giới thì cũng trở thành vô dụng.

3/ Tất cả mọi người đều mong muốn được hạnh phúc. Hạnh phúc là ý nghĩa cuộc sống. Và mục đích sống là yêu thương Thượng Đế và phục vụ cuộc đời.

4/ Nếu sống theo cách thông thường, cứ cố gắng phải lên cao hơn nữa, lúc nào cũng phải trèo cao hơn, cố gắng ở trên những người khác, bạn sẽ thấy rất mệt mỏi. Trên đỉnh cao thường là nỗi cô đơn. Nhưng nếu hạ mình xuống thấp hơn mọi người, phụng sự loài người, ta sẽ thấy vui tươi, hòa đồng với mọi người, và luôn tràn ngập niềm hạnh phúc được ở giữa con người. Khiêm tốn, chân thành và phục vụ.

Mình chứng kiến điều này nhờ vào cuộc sống của thầy. Sống hết lòng vì người khác, với những dự án cộng đồng đem lại giá trị rộng khắp, và luôn chan hòa yêu thương.

Và đây là điều mà mình cần học hỏi. Mình thường có xu hướng phán xét và đóng khung người khác, cho rằng họ thế này thế nọ, cũng như hay tự cô lập bản thân và xa lánh mọi người. Nhưng đó là một thái độ sống sai. Chúng ta không thể sống tách rời khỏi người khác. Nên cách sống đúng đắn, là ở giữa con người, phục vụ và giúp đỡ, trong khi vẫn tìm thấy bình an trong tâm.

5/ Nỗi sợ trong đời sống gây ra nhiều điều xấu xí. Hãy học cách sống lớn lên từ bên trong, nhìn thấy rõ chân bản chất của sự vật sự việc, nỗ lực để làm điều tốt, có nhiều kiến thức, và không sợ hãi.

6/ Trong khóa thiền, một người bạn mà mình rất quý mến đã hỏi một câu hỏi: "Làm thế nào để trở nên khiêm tốn hơn. Làm thế nào để hạn chế cái tôi của mình lại. Khi tôi làm một điều gì tốt, tôi cảm thấy rất rõ rằng tôi đang làm điều tốt. Khi tôi đang ở giữa một tình huống mà tôi nghĩ có thể mình sẽ cư xử xấu xí, tôi nghĩ tới những người tôi quý mến và tự hỏi họ sẽ làm thế nào. Nhưng liệu có cách làm nào hay hơn không, để tôi trở thành một người tốt hơn, và thực sự khiêm tốn".

Mình ngỡ ngàng. Vì người bạn đó của mình đối với mình đã như một thiên sứ rồi, đó là đại diện của tất cả những vẻ đẹp ở đời, sáng trong, trầm tĩnh, thông minh, tốt bụng, rất sáng tạo, tích cực, và cương trực. Khi bạn nói như thế, mình liền thấy giật mình. Vì người mà mình thường mến mộ và thường nghĩ tới cách bạn ấy sẽ làm trong một tình huống khó khăn, lại hằng ngày nỗ lực phát triển chính mình và cố gắng nhiều hơn để làm điều tốt. Đối diện với bạn, bỗng thấy mình nhỏ bé và xấu xí. Và mình còn phải học nhiều lắm.

Kết: từ khóa yoga retreat, mình đã gặp những người rất giàu có về mọi mặt và có địa vị rất cao trong xã hội, nhưng cách sống giản dị, chân thật, sự hào phóng và hết lòng giúp đỡ người khác của họ khiến mình thấy thực sự ngưỡng mộ. Không nói về vật chất, nhưng phong cách sống của họ là điều mình muốn học hỏi và làm theo.

Đây là cách sống mà mình muốn theo trong đời.


Và bây giờ đang học cách làm thế nào để nấu đồ chay ngon và đầy đủ dinh dưỡng. 

Mình mới đi cà phê với một người bạn mới quen về. Anh này là phóng viên, cũng là một travel blogger khá nổi tiếng ở Việt Nam. Trong khi các blog khác lèo tèo từ vài chục đến vài trăm lượt xem thì blog của ảnh có từ vài chục đến vài trăm lượt like và share, thấy mà nể.

Ảnh là một người rất thú vị. Phong cách điềm tĩnh, nhẹ nhàng, cách nói chuyện của một người đi nhiều hiểu nhiều biết người biết ta. Mình không giỏi ăn nói gặp người như ảnh thì thấy mà nể. Anh có nhiều ý tưởng rất mới để phát triển travel blog. Và trong buổi nói chuyện, anh có đề cập đến việc liên kết những travel blogger người Việt. Mình thấy đó là một ý tưởng rất hay.

Trên thế giới, đã có rất nhiều travel blogger nổi tiếng. Nhiều người thành danh, kiếm tiền được vài chục nghìn đô một năm từ travel blog, quảng cáo, review nhà hàng khách sạn các kiểu, và họ vừa sống khỏe vừa đủ tiền đi du lịch tiếp nhờ việc viết blog. Ngay cả các nước quanh khu vực Đông Nam Á cũng đã có nhiều traveler blogger chuyên nghiệp sống được bằng nghề. Philippines thì có Sole Sisters, Hannah Reyes, Indonesia thì có Trinity. Còn ở Việt Nam, travel blogger hiện tại không nhiều, hoạt động rời rạc lẻ tẻ. Nên việc tạo một sân chơi cho những người travel blogger, cùng chia sẻ hỗ trợ nhau, phát triển mạng lưới travel blogger và tạo thêm nhiều giá trị cho cộng đồng, tại sao lại không. Mới nhớ vụ Air Asia mời một bạn trong Vietnam Next Top Model làm đại sứ thương hiệu mà không phải một traveler người Việt nào, cũng vì travel blogger người Việt chưa phát triển đủ để quốc tế biết đến. Biết đâu sự kết hợp giữa nhiều người sẽ làm nên điều gì đó thì sao.

Người ta bảo ý tưởng lớn gặp nhau, thực ra lúc viết sách mình cũng đã có ý tưởng tương tự, nhưng không phải là travel blogger mà là traveler, dân du lịch bụi. So với người đi du lịch độc lập ở các nước phát triển thì Việt Nam số lượng người tự đi du lịch không quá phổ biến, nhưng cũng không phải là hiếm. Mình đã có ý định phỏng vấn những người lữ hành mà mình biết, để đưa ra những góc nhìn đa chiều về du lịch bụi vào sách, để cho những người trẻ còn ngần ngại chưa dám đi biết rằng Việt Nam đã có một cơ số những người đi du lịch bụi chuyên nghiệp và có trách nhiệm, coi lữ hành là cách sống đời mình. Và mình cũng muốn từ đó như một cách để kết nối những nhà lữ hành khác, tạo thành một mạng lưới những người đi du lịch bụi, lan tỏa cảm hứng bước ra biển lớn, khám phá và hòa mình vào thế giới của người trẻ. Nhưng vì thời gian quá gấp rút, mình không thể tiến hành phỏng vấn đàng hoàng được, chỉ có thể xin phép trích dẫn một số quan điểm của họ vào sách. Sau này bạn đọc sách mình sẽ thấy một số người như anh Đỗ Hoàng Dương (Vạn Lý Độc Hành), anh Nguyễn Chí Linh blog Cuộc sống du lịch bụi, và travel blogger Đinh Hằng.

Anh bạn mới quen kể rằng anh rất thích viết, và cũng có nhiều dự định để phát triển thêm về travel writing. Nhưng vì còn vướng bận công việc toàn thời gian, anh chưa toàn tâm toàn ý cho điều mình thích được. Mình nghe mà thở dài. Lựa chọn giữa kiếm sống và đam mê luôn là một câu chuyện dài chưa có hồi kết, nhất là ở Việt Nam. Các xứ phát triển khác người viết có nhiều điều kiện để sống với đam mê của mình hơn. Còn Việt Nam mình còn nhiều cái khó.

Chỉ nói riêng việc viết, bao nhiêu người viết Việt Nam vẫn phải làm một nghề khác để kiếm sống. Nhuận bút từ việc viết khiêm tốn, mình chưa thấy ai ngoài chú Nguyễn Nhật Ánh có thể sống được bằng nghề viết sách. Minh Nhật Zest hình như đang làm cho một công ty xuất bản, nhà thơ trẻ Nguyễn Thiên Ngân hình như cũng đầu quân cho một công ty nào đó, Đinh Hằng bạn mình bảo từ ngày làm cho công ty PR nó thấy nó chả viết được cái gì ra hồn (không viết được gì ra hồn thế mà bản làm nên cuốn sách mấy trăm trang), còn mình thì giờ vẫn kiếm sống bằng một nghề chẳng liên quan gì tới viết lách.

Ngày xưa mình từng chảy nước mắt khi đọc Thương nhớ mười hai của Vũ Bằng, vì thương mến ông phải đắp vá kiếm cơm mà không viết được những gì mình tâm đắc, Thương nhớ mười hai kiệt tác là thế, yêu thương là thế, mất đến mười một năm để hoàn thành. Ngày nay, người viết sống cũng chả đỡ chật vật hơn là bao. Mà không chỉ nghề viết, những người làm nghề sáng tạo khác cũng thế. Nhiều họa sĩ cũng phải vẽ minh họa, trang trí kiếm sống. Kiểu như anh Bút Chì, xây dựng được tổ hợp sáng tạo Toa Tàu, đối với mình là một thành công lớn.

Nói chung là buổi cà phê làm mình suy nghĩ rất nhiều chuyện. Và thấy vui vì làm quen thêm nhiều bạn mới. Mình ít tiếp xúc với người lạ, nhưng có đi có gặp mới biết có nhiều người hơn mình và cần phải học hỏi phấn đấu nhiều. Mà mỗi người đều có một cái hay riêng. Như cái anh dẫn mình đi giới thiệu với anh travel blogger cũng là một người đáng nể. Mới gặp nhau vài lần mà nói chuyện rất vui, vì hợp gu. Mình vốn muốn hẹn gặp anh blogger làm quen trò chuyện từ lâu mà ngại, không dám hẹn. Ai ngờ ông này làm cái một, hẹn gặp cả mấy người. Ảnh mới đi vòng quanh bán đảo Mã Lai, qua bảy nước Đông Nam Á bằng xe máy. Giờ đang lên kế hoạch đi xe máy đến châu Phi, hô hô.


Ai trong mình cũng có một ước mơ. Mình viết sách xong cũng có nhiều dự định mới. Mình chúc mỗi người mỗi ngày sẽ nhích gần hơn một chút đến ước mơ của mình, nhé.