Mình không
phải là nhân viên Tổng cục du lịch Việt Nam. Mình cũng không phải là người làm
dịch vụ du lịch. Mình chỉ là một người thích đi du lịch. Nhưng mỗi lần đi đâu là
mình đều nhìn ngó quan sát, xem cách làm du lịch của người ta thế nào và học
hỏi.
Với
những gì mình đã chứng kiến, mình phải ngậm ngùi thừa nhận rằng khách du lịch
nước ngoài không trở lại Việt Nam là không hề sai. Bởi vì người ta bận quay trở
lại Thái Lan, đất nước láng giềng của chúng ta mất rồi. Nếu mình là du khách, bị
hạn chế về thời gian và phải lựa chọn giữa hai nơi, chắc chắn mình cũng sẽ chọn
Thái Lan.
Dĩ nhiên những
điều mình biết, dù nhiều bao nhiêu chăng nữa thì vẫn không phải là toàn diện.
Mình cũng không có ý định khái quát hóa lên. Mình chỉ chia sẻ những câu chuyện
cá nhân mình đã nghe, đã
thấy.
TRẢI NGHIỆM CỦA MỘT DU
KHÁCH
(1) Biển
đảo.
Việt Nam: Phú
Quốc và Côn Đảo.
Vắng vẻ, hoang
sơ, nhiều bãi biển đẹp. Nhưng quá ít chỗ vui chơi giải trí. Phú Quốc đẹp nhưng
đường đi lổm chổm sửa đi sửa lại hoài, ít nơi để thăm thú. Ở Côn Đảo, mình muốn
mua thứ gì đó để làm quà lưu niệm. Nhưng chỉ có vài cửa hàng nghèo nàn bán hải
sản khô hay đồ trang trí bằng vỏ trai, vỏ ốc. Cả hai nơi đều chỉ có khu chợ đêm
bán hải sản là hơi đông đúc và vài ba quán cà phê, quán bar nhỏ. Sau 10 giờ là
mọi thứ hầu như chìm vào im
lặng.
Mình đã đi Phú
Quốc và Côn Đảo mỗi nơi một lần. Cảm nhận chung cho cả hai nơi là nhẹ nhàng, dễ
chịu. Nhưng hỏi mình có đi thêm lần nữa không hả? Probably
not.
Thái Lan: Ko
Samui, Ko
Tao
Hai đảo này tuy
không phải nổi tiếng bậc nhất du lịch Thái Lan kiểu như danh tiếng của Phú Quốc
và Côn Đảo ở Việt Nam (vì ở Thái có quá nhiều đảo đẹp), nhưng tiện nghi của nó
vượt xa đảo Việt
Nam.
Ko Samui có diện
tích chỉ bằng một nửa Phú Quốc, mà không thiếu thứ gì. Từ những nơi tưng bừng
nhộn nhịp kiểu walking street tới những làng cổ truyền thống nhỏ nhắn dễ thương.
Khi đến Ko Samui, mình đã bất ngờ khi thấy Central World và Big C to oành ở ngay
trung tâm đảo. Cứ tưởng đảo nhỏ thì không có nhà bán lẻ nào đầu tư. Tha hồ lượn
lờ mua sắm đủ thứ nhu yếu phẩm trang sức quần áo với giá phải chăng. Mình cũng
có những giờ phút thảnh thơi nằm cả buổi chiều trên một bãi biển cát trắng mịn
màng chỉ có mình và một hai du khách khác, “you have the whole beach for
yourself”.
Ko
Tao nhỏ bằng 1/3 Côn Đảo. Mà nhà hàng resort nằm san sát nhau bên bờ biển chính
Sairee dài hàng mấy cây số. Hàng trăm cửa hàng lặn, cửa hàng tiện lợi 7Eleven,
dorm, guesthouse, phòng tập gym, yoga, mát xa, muay Thai. Bar club từa lưa thỏa
sức cho các bạn tây thích rượu chè tiệc tùng pub crawl từ khuya đến sáng. Các
bãi biển khác đầy san hô và cá. Chả cần thuê tàu ra xa như Phú Quốc hay Côn Đảo,
chỉ cần kính bơi và ống thở, cứ thế bơi gần bờ biển là thỏa sức nhìn
ngắm thế giới đại
dương.
Ở Ko Samui và Ko
Tao, mình đều
rất rất thích và có những kỷ niệm không thể quên được. Ấn tượng cực kỳ đặc biệt.
Mình chắc chắn sẽ quay lại hai nơi này, với bạn thân, với người yêu hay cả đại
gia đình đông đúc.
(2)
Núi non.
Việt Nam: Tây
Bắc
Mình
đã đi Tây Bắc rồi
và phải nói là cảnh đẹp như thiên đường. Những con đường đèo uốn lượn phê người,
núi non hùng vĩ, ruộng bậc thang xanh non, người dân tộc áo quần nhiều màu
sắc. Chắc
chắn mình sẽ quay trở lại Tây
Bắc.
Nhưng
với bạn nước ngoài mà muốn giới thiệu cho họ đi thì hổng biết
chỉ sao
nữa. Đường
xá ít biển hiệu chỉ dẫn. Người dân không biết tiếng Anh. Nhà trọ khách sạn thiếu
thốn. Chuyến mình đi các anh trong đoàn đã sắp xếp chỗ ăn ở tốt nhất có thể. Vậy
mà dừng lại những nơi nổi tiếng và đẹp tuyệt vời như Mù Cang Chải, Tú Lệ,… chỉ
có lèo tèo vài nhà nghỉ chính phủ khách sạn công đoàn. Thức ăn thì từ tỉnh này
qua tỉnh khác cũng chỉ có vài ba món giống nhau: bí đỏ, gà luộc, thịt
kho…. Khoảng
10 giờ
tối ra ngoài kiếm chỗ ăn đêm đỏ mắt không
ra.
Thái Lan: miền
bắc
Sapa Việt
Nam chỉ
có khung cảnh xung quanh đẹp còn bản thân thị
trấn lại hơi buồn chán. Còn Chiang Mai bắc Thái là tập hợp nhiều thứ khác. Bao
nhiêu là đền đài chùa chiền lung linh sặc sỡ cho du khách tham quan. Có núi non
hùng vĩ, có khu bảo tồn thiên nhiên cho người thích khám phá.
Có những khu
chợ sầm uất tiện nghi,
siêu thị, trung tâm thương mại.
Mấy cái chợ đêm, rồi street market, flea market đủ
thứ.
(3) Giao thông,
đi
lại.
Việt
Nam: bạn
mình bảo điều bạn sợ nhất khi đi du lịch Việt Nam là mỗi lần qua đường. Những
dòng xe máy ồ ạt ầm ầm. Người ta chạy như ăn cướp, lạng lách ẩu tả và hay lấn
đường khiến du khách hết
hồn.
Thái Lan: lần
đầu tiên đi Thái, mình đã cực kỳ ngạc nhiên khi thấy một chiếc xe hơi đang chạy
dừng hẳn lại cho mình qua đường rồi mới tiếp tục chạy tiếp. Rất nhiều lần tiếp
theo mình đều được nhường đường như thế, mỗi lần như vậy đều mỉm cười cảm ơn và
nhẹ nhàng đi qua không sợ hãi. Cảm giác thoải mái và an
tâm.
Việt Nam: Hãng
xe khách có tiếng khu vực miền Nam là Phương Trang. Hãng có xe từ Sài Gòn đi Đà Lạt, Kiên
Giang, Nha Trang, Phan Thiết..., những địa điểm du lịch nổi
tiếng. Hầu như du khách nước ngoài đi lại đều chọn Phương
Trang.
Vậy mà hoạt động của Phương
Trang lại không hề dễ cho du khách nước ngoài. Mấy lần chứng kiến mình thật sự
thấy nể vì họ vẫn có thể đi được. Vì mọi thông báo về giờ khởi hành và điểm đến
đều bằng tiếng Việt. Nhân viên cũng không ai nói tiếng Anh. Xe có dịch vụ đưa
đón, vậy mà không hề thông báo cho hành khách nước ngoài biết. Đến nơi tài xế
thả xuống, để du khách tự lang thang tìm đường về khách sạn. Lại tạo cơ hội cho
các xe taxi chặt chém du
khách.
Xe khách đi các
miền núi phía bắc thì càng hãi hùng. Chị mình đi Sapa nói tài xế chạy ẩu thiếu
điều muốn rớt xuống vực. Bạn mình nói chuyến xe buýt Lào Cai - Viêng Chăn
là chuyến xe kinh hoàng nhất cuộc đời của bản. Người xếp lớp ngồi đè lên nhau như cá hộp, hành lý lổn ngổn gà
vịt quang quác trên xe, đến được tới nơi thì ai nấy đều tả tơi như xơ
mướp.
Vé tàu lửa thì khó mua
và chạy chậm. Có rất ít các phương tiện vận
tải khác thay
thế.
Thái Lan: có khá nhiều hãng
xe khách khác nhau để đi lại các vùng miền tại Thái Lan. Nhân viên đều biết nói
tiếng Anh vừa đủ để trò chuyện hỗ trợ du khách. Đi lại bằng tàu điện hoặc tàu
hỏa giữa các nơi cũng khá tiện lợi. Thông tin đi lại có sẵn trên mạng để đặt vé
trước. Các bến xe hoạt động hiệu quả rõ ràng. Mình không gặp vấn đề gì khi đi
lại ở
Thái.
(4)
Theo tour
Việt
Nam:
Công ty cũ mình
tổ chức company trip ở Việt Nam, đặt tour qua
Saigon Tourist, là đơn vị có tiếng trong ngành du
lịch. Vậy mà hướng dẫn viên thì nói chuyện vô duyên và thiếu
kiến thức, các câu nói đùa thô thiển hời hợt. Đoàn đi
có các sếp người nước ngoài, đã trả tiền thêm cho một hướng dẫn viên nói tiếng
Anh. Vậy mà hướng dẫn bằng tiếng Anh qua loa đại khái, lúc có lúc không.
Bữa ăn không đủ thức ăn. Người này phải nhường người nọ. Phản ánh thì bảo "Em là hướng dẫn viên thôi, mấy chuyện đó em đâu có
biết".
Sau chuyến đi về bị sếp tổng
phê bình dữ dội, mất mặt không để đâu cho hết.
Thái
Lan:
Công
ty cũ mình làm company trip ở Thái Lan. Đặt tour qua đại lý Thái Lan. Hướng dẫn
viên thân thiện dễ mến, có nhiều chuyện kể lịch sử thú vị và cực kỳ am hiểu thị
hiếu khách Việt Nam. Hóm hỉnh và rất chịu khó giao lưu tương tác với khách. Đến
bữa ăn nhân viên đại lý du
lịch đứng
ở các bàn phụ với nhà hàng đem thức ăn cho khách. Hướng dẫn viên đứng chờ du
khách dùng bữa xong rồi mới đi ăn. Tổ chức chương trình Gala dinner hoành tráng
chuyên nghiệp. Trong khi di chuyển còn nhiều hoạt động giải trí đố vui về lịch
sử, du lịch tặng thú nhồi bông, gối tựa, đồng hồ các kiểu gây hứng thú bất ngờ
cho
khách.
Chuyến
ấyđi
xong mấy chị em trong công ty phải
gật gù công nhận người Thái làm du lịch tốt không chê vào đâu được.
(5) Tổng
cục du
lịch:
Nhìn vào hai
trang web của hai Tổng cục du lịch là thấy ngay sự khác
biệt.
Việt
Nam: http://vietnamtourism.gov.vn/.
Chỉ có tiếng Việt và tiếng Anh.
Khẩu
hiệu du lịch của nước ta trước kia là: Vietnam, the hidden charm. Bọn bạn mình
hay đùa là "hidden charm,
vẻ đẹp tiềm ẩn nên nó ẩn rất kín, phải tìm thì mới thấy". Giờ đổi thành Vietnam
– Timeless
charm.
Thái Lan:
Amazing Thailand. Đi kèm những bài hát quảng bá du lịch Thái Lan rất dễ nghe
cuốn
hút.
Lúc mình làm
chương trình với Tổng cục du lịch Thái Lan tại Việt Nam, được nghe kể là họ lên
chiến lược phát triển du lịch theo tầm dài hạn. Phuket nổi tiếng như ngày nay là
đã có kế hoạch đẩy mạnh du lịch từ hơn hai mươi năm
trước.
Còn bây giờ họ
đang xúc tiến đẩy mạnh du lịch các tỉnh miền trung Thái, mục đích cho hai mươi
năm sau. Họ mời blogger nhà báo các nước đến thăm thú trải nghiệm viết bài, mời
hot girl, influencer tới làm clip, làm phim đủ kiểu. Mỗi lần đi là một lần ngỡ
ngàng về cách làm du lịch của người
Thái.
(6) Bảo
tồn
Việt Nam: vịnh
Vĩnh Hy, rồi đến Nha Trang, Phú Quốc, san hô Việt Nam không phải là ít. Mà chết
gần hết rồi. Ở Nha Trang hướng dẫn viên còn khuyến khích du khách cầm nắm bẻ san
hô đem về làm kỷ niệm. Ở vịnh Vĩnh Hy thấy người ta xây bè cá ngay trên rặng san
hô gần bờ biển mà xót cả
lòng.
Thái Lan: không
những bảo vệ mà ở người Thái còn có rất nhiều dự án gây trồng san hô nhân tạo để
phát triển thêm du lịch biển Thái Lan. Năm 2011, chính phủ Thái Lan đóng cửa
hàng loạt khu lặn biển để bảo tồn và gầy dựng lại san hô, tránh tình trạng bị
khai thác quá
mức.
(7)
Visa
Việt
Nam: khách du lịch ngoài khu vực Đông Nam Á hầu như phải xin visa vào Việt Nam.
Lệ phí 25USD online nộp
trước và
45USD nộp khi nhập
cảnh.
Vừa rồi mới có
quy định miễn thị thực 15 ngày cho du khách từ Anh, Ý, Đức, Tây Ban Nha trong
khoảng tháng 7/2015 – 6/2016. Nhưng mấy người bạn nước ngoài của mình phàn nàn
rằng 15 ngày là quá
ngắn.
Thái
Lan: miễn
visa 30 ngày cho hơn 50 quốc gia khác nhau, bao gồm tất cả các quốc gia phát
triển. Du khách các nước còn lại thường được làm visa on arrival nhanh chóng
tiện
lợi.
Đó là chưa kể
tới cung cách làm việc của hải quan Việt Nam và hải quan Thái Lan
đó.
(8) Thái độ đối
với du
khách.
Việt Nam: sếp cũ
của mình là người thích sưu tầm tranh. Một lần ông đi dạo ở khu Đồng Khởi và vào
xem một phòng tranh. Người phụ nữ bán tranh hỏi ổng cần gì, ổng bảo: “I wanna
have a look”, thì nghe tiếng người đó lầm bầm cái gì đó ra chiều rất khó chịu.
Thấy một bức có vẻ vừa ý, sếp mình hỏi giá. Người bán tranh ra giá hơi cao nên
sếp ngắm nghía một hồi rồi đặt xuống. Bà bán tranh hỏi: “Shall I pack for you?”,
sếp trả lời: “No thank you, I’ll check something else”. Xong bà bán hàng tức
giận đuổi sếp ra khỏi cửa hàng. Sếp kể lại câu chuyện cho mình mà vẫn chưa hết
thấy ngạc nhiên và bức xúc. Không phải ổng không có đủ tiền để mua bức tranh đó
nhưng giá quá cao và thái độ như thế làm sao hài lòng mà
mua.
Thái Lan: mình
đi vòng vòng mấy cửa hàng quanh một khu chợ nhỏ để giết thời gian chờ bạn đến
đón. Đang đứng ngắm nghía các tượng phật và khăn choàng ở một cửa hàng bán đồ
Tây Tạng và Ấn Độ thì anh chàng bán hàng đến, nhã nhặn chào và nói chuyện mình.
Thấy mình mang ba lô nặng mồ hôi mồ kê nhễ nhại, ảnh bảo mình đặt tạm ba lô
xuống chỗ ảnh và đưa ghế cho mình ngồi nghỉ. Rồi ảnh hỏi thăm kể chuyện đủ thứ
cho mình nghe. Câu chuyện kéo dài tới ba tiếng đồng hồ mãi đến khi bạn mình gọi
đến đón đi. Ảnh biết mình không mua gì cả, nhưng ảnh vẫn rất vui vẻ trò chuyện
và đối xử với mình rất dễ thương. Ảnh còn bảo khi nào đến Việt Nam sẽ liên lạc
với mình. Nhiều lần trước đi du lịch Thái Lan, mình cũng chưa bao giờ có ấn
tượng xấu với những người bán hàng ở
đây.
NHỮNG ĐIỀU TRÔNG
THẤY MÀ ĐAU ĐỚN
LÒNG
Thiệt tình là mỗi lần nghĩ về
du lịch Việt Nam, mình lại thấy nghẹn ngào như chạm vào nỗi đau chôn giấu, "ruột
đau như cắt, nước mắt đầm đìa", nỗi này biết tỏ cùng
ai.
Vì sao? Vì Việt
Nam có rất nhiều lợi thế để phát triển du
lịch.
Vì Việt Nam là
cửa ngõ Đông Nam Á. Một anh chàng balo chỉ cần mua một tấm vé máy bay một chiều
đến Sài Gòn. Từ đó có thể sắm xe máy chạy xuyên Việt. Hoặc qua Lào, Campuchia,
Thái Lan, Malaysia, qua Singapore. Từ sân bay Changi bắt chuyến bay sang thăm
tiếp các đảo của Indonesia, Phillipines, hoặc bay về đất mẹ. Trọn một vòng,
khoảng cách ngắn mà đi được rất nhiều nước, với những dân tộc, văn hóa, món ăn
và thắng cảnh khác
nhau.
Vì Việt Nam có thức ăn ngon,
đặc biệt là ăn rau dường như nhiều nhất thế giới. Ẩm thực đặc sắc nếu được quảng
bá đúng mức chắc vang danh thế giới không thua gì đồ Thái đồ Nhật. Thức ăn đường
phố đa dạng, rẻ và
ngon.
Vì Việt Nam có cảnh sắc không
thua gì các nước bên cạnh, thậm chí có phần được thiên nhiên ưu đãi hơn. Vịnh Hạ
Long, Hang Sơn Đoòng, bao nhiêu phong cảnh hùng vĩ
khác.
Vì con người Việt Nam bản
tính hồn hậu dễ thương mến khách. Điều này những ai từng đi xuyên Việt không
tiền, đi đến các thành phố thị trấn, những bản làng, về miền Tây hay đi ra bắc,
đều biết rõ rằng người Việt mình đáng yêu đáng mến đến chừng
nào.
Vậy mà du lịch nước mình lại
thua kém người ta đến
thế.
TUI PHẢI LÀM
GÌ?
Viết ra không phải để than
phiền. Than phiền nhiều người làm rồi. Viết ra để nhận thấy hạn chế của mình và
tìm cách khắc
phục.
Trải nghiệm tổng quan của
chuyến đi và quyết định có quay trở lại Việt Nam hay không là những cảm giác cực
kỳ chủ quan của mỗi du khách. Dân du lịch nó nhạy cảm và thường có ấn tượng mang
tính quy chụp. Hễ trong chuyến đi gặp nhiều người tốt thì cho rằng người xứ đó
tốt. Lỡ bị chặt chém cướp giật liền có ấn tượng xấu với cả quốc
gia.
Vậy là
một cá nhân nhỏ lẻ, một người muốn góp phần phát triển du lịch Việt Nam, ta có
thể làm gì đây?
Theo mình, để phát triển du
lịch Việt, nó vừa dễ vừa khó. Dễ vì chỉ cần những hành động rất nhỏ của mỗi
người là đủ để lại ấn tượng đẹp cho du khách. Khó vì nó đòi hỏi sự ý thức và cái
tâm của mỗi
người.
Tuổi trẻ đôi mươi, muốn trải
nghiệm giao tiếp thêm với người nước ngoài, góp phần phát triển du lịch Việt
Nam, mình thấy có thể làm những điều sau
đây:
- Học tiếng Anh thiệt tốt,
nhất là tiếng Anh giao tiếp. Càng ngày mình càng thấy không nói được tiếng Anh
thì bất lợi cho đường đời ra
sao.
- Đi đường, thấy anh chị nào
đang lớ ngớ cầm bản đồ nhìn qua nhìn lại là xông vào hỏi: "Hello, may I help
you?"
- Thể hiện văn minh trong
giao thông, nhường đường cho người khác. Cái này không chỉ văn minh đối với du
khách mà phải là ý thức khi đi đường, để thành phản xạ tự
nhiên.
- Đăng ký host qua
Couchsurfing, ai có điều kiện thì có thể làm thêm dịch vụ homestay Airbnb, vừa
có thêm thu nhập, vừa có trải nghiệm quốc
tế.
- Thử làm tour guide qua các
trang chuyên về khám phá văn hóa bản địa, giúp tăng trải nghiệm địa phương cho
du khách nước ngoài. Như Triip.Me, Saigon Hotpot, Saigon Lovers, XO Tours,
Vietnam Vespa, Back of the Bike
Tours…
Còn một cách nữa để phát
triển du lịch Việt Nam, đơn giản hiệu quả. Đó là.... cười. Chỉ cần những nụ cười
chân thật, trinh nguyên của người bản xứ là đủ để một du khách cảm mến và tương
tư một đất nước hơn bất kỳ khẩu hiệu chiến dịch tuyên truyền nào
khác.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét